Informatie over de Hanckemacommissie: Ontstaan, taken en samenstelling van de Hanckemacommissie.
Ontstaan
Op de plaats waar tot 1877 de Hanckemaborg heeft gestaan is op initiatief van de Historische Kring Zuidhorn in 1994 het Hanckemamonument geplaatst. Om dit te realiseren is de Hanckemacommissie in het leven geroepen. Aan de hand van oude tekeningen en grondboringen is de exacte locatie van de borg bepaald. De Hanckemacommissie heeft ervoor gezorgd dat deze locatie tegenwoordig nog steeds voor iedereen zichtbaar is door de contouren en indeling van de borg met lage muurtjes en strepen op het wegdek te markeren. Daarnaast geven de haagjes en eiken die op het voormalig borgterrein zijn aangebracht de ligging van de grachten aan.
Taken
Tot 2008 heeft de Hanckemacommissie het onderhoud van dit monument verzorgd. Daarna is het onderhoud overgedragen aan de gemeente Zuidhorn. Daarbij is afgesproken dat de Hanckemacommissie zich zal blijven inspannen om aandacht op dit cultuur historisch erfgoed te vestigen. Dit heeft ertoe geleid dat de commissie in het kader van Open Monumentendag 2008 -dat het thema ‘Sporen’ had- diverse activiteiten rond het Hanckemamonument heeft georganiseerd (zie hierna: Sporen van de Hanckemaborg) en op 30 april dit jaar opnieuw op de plaats van borg actief is geweest, waarbij ditmaal de bewoners van de borg centraal stonden. Daarnaast houdt de Hanckemacommissie zich bezig met het verzamelen en verstrekken van informatie over de Hanckemaborg en de bewoners daarvan.
Met Open Monumentendag in 2013 heeft de Hanckemacomissie is samenwerking met de plaatselijke ondernemers een Hanckema-beleef-diner georganiseerd. Het doel was om geld in te zamelen voor een digitale reconstructie van de borg Hanckema. Dit is goed gelukt. Op You Tube staat een korte versie van het idee. https://www.youtube.com/watch?v=tBEhaEJZh98
Samenstelling
De Hanckemacommissie wordt gevormd door Taeke Boersma, Engbert Gotink en Ettelies Mobach.
OPROEP!
Heeft u nog informatie over de Hanckemaborg of de bewoners daarvan? Heeft u bijvoorbeeld nog een foto of beschrijving van de borg of weet u nog ergens voorwerpen te vinden die vroeger op de borg werden gebruikt of die met de borg te maken hebben? Of kent u wellicht door overlevering nog een leuke anekdote over de borg of de borgbewoners? Alle informatie over de Hanckemaborg in welke vorm dan ook is door de Hanckemacommissie zeer gewenst. Mocht u over deze informatie beschikken aarzel dan niet om contact met een van de leden van de commissie op te nemen!
Open monumenten dag 2013: Hanckema-beleef-diner
Op 14 september 2013 kon men de sfeer letterlijk proeven van de tijd van deze verdwenen borg. Een sfeervol en smakelijk vijfgangendiner werd samengesteld uit oorspronkelijke menu’s en kookboeken van de Groninger borgen. Het geheel werd aangevuld met theater, muziek en presentaties zodat het een compleet historisch belevingsevement kon worden beleefd. Doel van het Hanckema-beleef-diner was het vergroten van de kennis rondom de Hanckemaborg bij de inwoners van Zuidhorn en omstreken. Daarom is een eerste aanzet gemaakt met de digitalisering van de Hanckemaborg die inzichtelijk maakt hoe de borg er uit zag en hoe deze ingericht was. Deze digitalisering zal worden gebruikt voor educatie op scholen en voor volwassenen.
Open monumentendag 2009: Hanckemaborg op de kaart
Theatrale dialoog spreekt bezoekers van jong tot oud aan!
Op zaterdag 12 september jl. bezochten vele mensen de hervormde kerk van Zuidhorn om een evenement rondom de Hanckemafamilie in het kader van Open Monumentendag bij te wonen. Het is de Historische Kring Zuidhorn gelukt de eeuwenlange band tussen de Hanckemaborg en de hervormde kerk onder het voetlicht te brengen bij jong en oud publiek. Op ieder heel en half uur werd een theatrale dialoog opgevoerd, speciaal geschreven door Ad Schijve, die onder meer ging over de afbraak van de borg Hanckema. Prachtige historische kledij van de toneelspelers en enkele borgvrouwen brachten de sfeer van vroeger. Bezoekers konden genieten van het tussentijdse orgelspel, de rondleidingen en een geluidsfragment uit 1943 van de door de Duitsers geconfisqueerde kerkklok. De zilveren avondmaalsbeker die in 1693 door Derk Clant geschonken is aan de kerk trok ook veel bekijks. Verder vermaakten kinderen zich met het rubben van teksten en wapens van de grafstenen van de Hanckemabewoners op papier. Al met al een zeer geslaagde middag! Foto gemaakt door Fabrizia Fusetti Taeke Boersma en Engbert Gotink als heer Bindervoet en dominee Heeres in de theatrale dialoog.
Open monumentendag 2008: Sporen van de Hanckemaborg
Hanckemacommissie van de Historische Kring Zuidhorn organiseerde 13 september 2008 activiteiten bij het Hanckemamonument
In de Hanckemalaan in Zuidhorn is nog altijd te zien waar de Hanckemaborg gestaan heeft. Lage muurtjes en strepen op de weg markeren de contouren van het gebouw en de ligging van de vertrekken van de benedenverdieping. Een beplanting van buxushaagjes en eikenbomen geeft aan waar indertijd de binnengracht was.
Het geheel is opgenomen in de omgeving. Waar eens een grote zaal was, rijden nu auto’s, bussen en fietsers. Wandelaars lopen zonder het te beseffen door de prachtige sterrenkamer.
Deze plek heeft intussen een lange geschiedenis. In de middeleeuwen moet er al een gebouw gestaan hebben, maar daar zijn geen gegevens over. Pas in 1540 wordt de naam Hanckema genoemd in een schriftelijke bron, het gaat dan om een eenvoudig, rechttoe rechtaan steenhuis. Maar dat verandert: zo’n tachtig jaar later is dat gebouw uitgebreid tot een echte borg met beneden een grote zaal, een kamer, een keuken en kelders. Er is een bovenverdieping met drie mooie kamers en een grote tuin (een ‘hof’), met singels en een poort.
Het gebouw is nadien diverse malen aangepast aan de wensen, behoeften en mogelijkheden van de bewoners. Maar het is niet meer te zien, want Maurits Clant Bindervoet, liet het pand in 1877 compleet afbreken en verkocht alles wat daarbij vrij kwam. De stenen en ornamenten zijn hergebruikt, onder andere in verschillende villa’s aan De Gast. Het Schathuis dat bij de borg hoorde, bleef staan. Het is in 1965 geheel herbouwd.
De straatnamen in de buurt herinneren aan de families die de borg bewoonden, Broersema, Toe Nansum en Gelderman. De bekendste familienaam in verband met Hanckema is die van de familie Clant. Derck Clant en zijn zoon Maurits waren zeer belangrijke ‘heren van Hanckema’, zij speelden zowel in de omgeving als in de landelijke politiek een rol van betekenis. De opvallendste persoon uit dit geslacht is Josina Clant. Ze liet zich schaken door Pieter Bindervoet, een legerofficier die ver beneden haar stand was, en bracht daarmee zichzelf en haar familie in de problemen.
Het Hanckema-monument dat er nu staat, is sinds 1994 te zien. Het is gerealiseerd door de Historische Kring Zuidhorn, die er de speciale Hanckemacommissie voor instelde. Het was een interessante, maar ook lastige onderneming. Het was bijvoorbeeld bekend hoe de borg er uit zag, want daar zijn afbeeldingen en tekeningen van, en zelfs een mooie foto. Maar het was moeilijk de precieze locatie van het gebouw te bepalen. Kaarten en metingen door het kadaster leverden niet voldoende gegevens op. Tenslotte maakten grondboringen de plaats van de grachten duidelijk en van daar uit kon de locatie van de borg bepaald worden. Toen pas kon men beginnen met de bouw van de muurtjes en het aanbrengen van de strepen op het wegdek.
De gemeente is vanaf het begin betrokken bij het project. Zij heeft gezorgd voor de aanleg en het onderhoud van de beplanting. Sinds begin 2008 zorgt zij zelfs voor het gehele monument, want de Historische Kring Zuidhorn heeft het project in die tijd aan de gemeente overgedragen.Daarbij is afgesproken dat de Historische Kring zich zal blijven inspannen om de aandacht te vestigen op dit cultuurhistorisch erfgoed. In dat kader heeft zij zich bijvoorbeeld aangesloten bij de activiteiten van Open Monumentendag op zaterdag 13 september 2008.
\
